Na MFKiG Instytut Kultury Popularnej miał przywieźć trzy ciekawie zapowiadające się książkowe publikacje komiksowe. Piszę miał, bo niestety nie wszystkie dojadą do Łodzi - wbrew wcześniejszym zapowiedziom w terminie 1 października nie odbędą się premiery "Wprowadzenia do kognitywnej teorii komiksu" Pawła Gąsowskiego i "Coś więcej, czegoś mniej. Poszukiwanie formuły powieści graficznej w komiksie 1832-2015" Jerzego Szyłaka. Obie ukażą się w połowie października, ale na Kolorowych prezentujemy ich ekskluzywne zapowiedzi.
Z pytaniem o założenia nowego cyklu "Wykłady Poznańskiej Dyskusyjnej Akademii Komiksu", który zostanie zainaugurowany publikację "Komiks. Wokół warstwy" zwróciliśmy się do Rafała Wójcika. Oto co nam powiedział:
By odpowiedzieć na to pytanie, musimy cofnąć się o sześć lat, bo tyle właśnie minie 20 października od inauguracyjnego wykładu Poznańskiej Dyskusyjnej Akademii Komiksu w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu. W 2010 roku po konferencji Przestrzenie kultury komiksowej (jej owocem była m.in. książka "KOntekstowy MIKS. Przez opowieści graficzne do analiz kultury współczesnej" pod redakcjią Grażyny Gajewskiej i moją) okazało się, że na UAM (i nie tylko) jest wiele osób, które zajmują się komiksem naukowo. Wspólnie z Michałem Słomką z Centrali postanowiliśmy wówczas pokazać tych wszystkich badaczy, pokazać, czym się zajmują, w jaki sposób patrzą na komiks, co poddają analizie i dlaczego.
Od tamtej pory przez PDAK przewinęło się kilkadziesiąt osób związanych nie tylko z różnymi wydziałami poznańskiej uczelni, ale także innymi ośrodkami akademickimi w Polsce. Początkowo roczne cykle nie były ujęte w konkretne ramy, nie było jednej problematyki (poza komiksem samym w sobie), która łączyłaby poszczególne wystąpienia. Gdy Centrala wyprowadziła się na Wyspy, w ścisłą współpracę przy organizacji PDAK wszedł Michał Traczyk z Instytutu Kultury Popularnej, z którym współpracowaliśmy już wcześniej (m.in przy "Zeszytach Komiksowych"). Postanowiliśmy wtedy zarysować na każdy rok problemy badawcze, które w jakiś sposób korespondowałyby ze sobą. Takim zagadnieniem dwa lata temu była warstwa graficzna komiksów, najmniej, najrzadziej chyba omawiana i analizowana w opracowaniach naukowych problematyka okołokomiksowa.
Tom, który się właśnie ukazał, jest owocem rocznych spotkań, podczas których poszczególne osoby przyglądały się komiksowi właśnie pod kątem warstwy graficznej. Na warsztat wzięte zostały albo pojedyncze dzieła (np. "Zaduszki" Rutu Modan) lub autorzy komiksowi (np. Krzysztof Gawronkiewicz, Wilhelm Sasnal, Rodolphe Töpffer), albo konkretne zagadnienia odnoszące się do warstwy graficznej (np. dymki albo kadry i kompozycja plansz) czy też różnice w "języku wizualnym" między komiksem a filmem.
I, muszę to powiedzieć, choć Michał napisał o tym we wstępie, nieustannie zasmuca w tym gronie nieobecność historyków sztuki. Wciąż nie udaje się znaleźć osoby z warsztatem, metodologią "historyczno-sztuczną", która spróbowałaby zaanlizować dzieła komiksowe od tej strony właśnie. A zatem - czym jest ten tom? Zbiorem tekstów osób, które poddały analizie warstwę graficzną komiksu. Jakie są założenia? To próba przyjrzenia się problematyce okołokomiksowej, która jest najrzadziej w polskojęzycznych (ale chyba nie tylko) naukowych opracowaniach omawiana. Jak to się udało - ocenią czytelnicy.
Z kolei Michał Traczyk dodaje - ważna jest też chęć ocalenia i rozpowszechnienia tych wykładów, które z natury przecież mają ulotny, nietrwały charakter. Do tej pory jeśli pozostawał po nich jakiś ślad, to najczęściej w notatkach słuchaczy. A to nas nie satysfakcjonowało. Poza tym książek o komiksach cały czas jest w Polsce za mało.
Zdaję sobie sprawę z tego, że słowo "kognitywna" w tytule może wzbudzać niepokój u potencjalnych czytelników, ale naprawdę nie ma się czego bać. Słowo to oznacza, że Paweł Gąsowski, którego można było poznać wcześniej choćby ze zbiorówki "Komiks i jego konteksty", wzbogacił swoje rozważania o często pomijaną w (skupionych na dziele) rozważaniach teoretycznych perspektywę odbiorczą. Pamiętajmy, że poetyka to podstawy teoretycznych prawideł, a Gąsowski przygotował skrypt w przystępny i przejrzysty sposób porządkujący najważniejsze kwestie z tego zakresu. Zatem jest to idealna książka dla wszystkich – nie tylko dla młodych badaczy i miłośników komiksu, ale także dla studentów i uczniów (oraz ich nauczycieli i profesorów, którzy o komiksie wiedzą niewiele), krytyków i publicystów. Krótko mówiąc, jest dla wszystkich parających się pisaniem i czytaniem o opowieściach obrazkowych.
A czego można spodziewać się po nowej książce Jerzego Szyłaka?
Czego? Wszystkiego, do czego Jerzy Szyłak już nas przyzwyczaił – ciekawej lektury, ogromu informacji przede wszystkim o dziełach w Polsce nieznanych oraz polemik, choć tym razem nad wyraz spokojnych. "Coś więcej, czegoś mniej" to jednocześnie głos zabrany w dyskusji na temat granic powieści graficznej, próba pokazania, że nie wszystko powieścią graficzną jest i być musi, a mimo to może dostarczyć (i dostarcza) czytelnikom wartościowej i ciekawej lektury oraz satysfakcjonujących doznań estetycznych.
To numer, którego celem jest wzbogacenie polskiej refleksji komiksoznawczej o elementy z Zachodu, które powinny stanowić naturalny podkład naszego rodzimego myślenia o komiksach. W Polsce wciąż za mało korzystamy z osiągnięć zagranicznych badaczy, w tym klasycznych oraz inspirujących tekstów. A do takich, moim zdaniem, można, a nawet trzeba zaliczyć artykuły Kunzle’a, Harveya i Williamsa. O fragmencie z McClouda nie wspominając.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz