Wojciech Szot – kierownik sklepu internetowego Gildia.pl – podsumowując dla Kolorowych Zeszytach ubiegły rok, zwraca uwagę na niekorzystne wyniki sprzedaży komiksów polskich autorów. Pisze: „(…) zapaść na rynku komiksów polskich. I to jest coś nad czym potrzebna jest szersza dyskusja, bo komiksy polskich autorów, nawet tych z najwyższej półki, nie są kupowane przez czytelników”.
Po trosze wtóruje mu Bartosz Kurc ze sklepu Incal: Słabo sprzedają się komiksy dla dzieci nowych (tj. polskich) autorów. Pewnie lepsze wyniki są w sprzedaży bezpośredniej (księgarnia stacjonarna, targi), co zaobserwowaliśmy na MFKiG na obsługiwanym przez nas stoisku Egmontu. Sprzedał się cały zapas Malutkiego Liska Bereniki Kołomyckiej. W podobnym tonie wypowiada się Łukasz Chmielewski, przy okazji próbując podać powody takiej sytuacji: Komiksy trudno dostępne ze względu na niski nakład, ograniczoną dystrybucję i skromny marketing (sporo pozycji wydawanych przez różne instytucje trudno wychwycić nawet branżowym serwisom) stanowiły blisko 3/4 oferty rodzimych autorów. Taka sytuacja nie napawa specjalnie optymizmem, a wspomniane bariery nie tylko nie pozwalają przebić się wielu ciekawym tytułom, ale też pogłębiają niszowość polskiej sceny komiksowej, tworząc z niej hermetyczny bastion dostępny jedynie dla fandomu. W tym kontekście rosnąca oferta zagraniczna, która jest łatwo dostępna, może negatywnie wpłynąć na polski komiks.
Minorowa tonacja wypowiedzi sprzedawców trochę zaskakuje. Nie żeby się z nią nie zgadzał, bo właściwie nie mam żadnych danych, aby zweryfikować podane informacje. Niby wyglądało, że to dobry rok dla rodzimych artystów. Jacek Świdziński w trakcie wiosennej edycji POP!Festivalu zgarnął nagrodę Literacką im. Henryka Sienkiewicza (40 tysięcy PLN), Kuba Woynarowski otrzymał Paszport Polityki, wystawa prac Krzysztof Gawronkiewicza krążyła po Polsce, do tego był gościem (wespół m.in. z Marzeną Sową) Festiwalu Conrada, a społecznościowa zbiórka funduszy na "Krzesło w piekle" skończyła się spektakularnym sukcesem, komiksy Zosi Dzierżawskiej, Marcina Podolca, Daniela Chmielewskiego, Daniela Grzeszkiewicza, Jakuba Rebelki i Macieja Sieńczyka ukazały się w kilku krajach Europy, Łukasz Mazur wydrukował swoje "Usta pełne śmierci" w Imige Comics, a kolejna polska artystka – Kasia Niemczyk– dołączyła do stajni Marvela. 119 numer "Strapazina" zdominowali Polacy, do udziału w przedsięwzięciu zaproszono: Olgę Wróbel, Marię Rostocką, Gosię Herbę, Renatę Gąsiorowską, Zosię Dzierżawską, Fanny Vaucher, Macieja Sieńczyka, Marcina Podolca, Daniela Chmielewskiego i Daniela Gutowskiego.
Pewnie w kwestii tego, czy to był dobry czy zły rok powinni się wypowiedzieć wydawcy, chociaż Wojciech Szot pełni również funkcję redaktora naczelnego w Wydawnictwie Komiksowym, więc z drugiej strony wie, co mówi. Wspomniana oficyna wprowadziła w 2015 roku na rynek 7 komiksów, Kultura Gniewu – 9, Timof i cisi wspólnicy – 12, Centrala + Ginde + Sol – 13, dodatkowo naliczyłem ponad 80 innych pozycji albumowych i zinopodobnych. Mało? Dużo? Moim zdaniem całkiem sporo. Chociaż faktycznie nie o ilość (w sztukach) chodzi, a o sprzedaż (w złotówkach). Poniżej zapraszam do zapoznania się z listą najlepszych komiksów polskich autorów, jakie przeczytałem w 2015 roku.
Pewnie w kwestii tego, czy to był dobry czy zły rok powinni się wypowiedzieć wydawcy, chociaż Wojciech Szot pełni również funkcję redaktora naczelnego w Wydawnictwie Komiksowym, więc z drugiej strony wie, co mówi. Wspomniana oficyna wprowadziła w 2015 roku na rynek 7 komiksów, Kultura Gniewu – 9, Timof i cisi wspólnicy – 12, Centrala + Ginde + Sol – 13, dodatkowo naliczyłem ponad 80 innych pozycji albumowych i zinopodobnych. Mało? Dużo? Moim zdaniem całkiem sporo. Chociaż faktycznie nie o ilość (w sztukach) chodzi, a o sprzedaż (w złotówkach). Poniżej zapraszam do zapoznania się z listą najlepszych komiksów polskich autorów, jakie przeczytałem w 2015 roku.
Czytając najnowszą produkcję Świdzińskiego, aż trudno uwierzyć, że powstała grubo przed ostatnimi wyborami. Autor przedstawia się jako świetny obserwator współczesnego życia Polaków, którzy nie potrafią odnaleźć się aktualnej rzeczywistości. Skazą resentymentu dotknięci są według niego i młodzi, i starzy, bo nie chcą oderwać się od przeszłości, żyją zestawem mitów miejskich (i wiejskich). Znamienna w tym kontekście jest wypowiedź jednej z bohaterek: Mówię pani, kiedyś czasy były może i gorsze, ale ludzie mieli lepiej.
Z drugiej strony "Wielką ucieczkę…" należy traktować jako próbę zdefiniowania ducha narodu, która zrealizowana została w formie quasi-reportażu. Jego dzieło można potraktować jako pytanie czym jest polskość i na czym polega. Pyta sam siebie (i zaocznie czytelników), by po chwili odpowiedzieć. Diagnoza nie jest przyjemna. Jego definicja składa się z zestawu luźnych anegdot i przytoczeń (proszę zwrócić uwagę, jak często bohaterzy zaczynają swoje wypowiedzi od słowa podobno), fragmentarycznych dialogów, deklaratywnych opinii, które połączone zostały w labirynt oparty na paradoksie niekończącej się podróży. W marszrucie bohaterów, a także szerzej: w konstrukcji fabuły, rozpoznaję jako bezpośrednią inspirację grafikami M. C. Eschera.
Świdziński prowadzi opowieść niechronologicznie. Dlatego uczucie dyskomfortu, które wywołane jest wrzuceniem w niby przypadkowe miejsce akcji, towarzyszy czytelnikowi od pierwszej planszy. Długo trwa nim narracja zaczyna składać się w spójną całość. Dopiero po przeczytaniu, widzimy jak poszczególne nici opowieści się ze sobą splatają i łączą, budując przemyślaną konstrukcję. Z oddalenia widać, że autor prowadził (niekoniecznie za rączkę) nas po schodach, korytarzach i zaułkach iluzorycznego labiryntu. "Wielka ucieczka…" rozpoczyna się i kończy w tym samym miejscu, zatoczyliśmy koło, depczemy po własnych śladach.
Przez jakiś czas wahałem się, czy album Sztybora i Stefańca nie jest czasem najlepszym polskim komiksem jaki przeczytałem w ubiegłym roku. Ostatecznie jednak zdecydowałem się na Świdzińskiego, ponieważ jego produkcja ma bardziej uniwersalny charakter, gdyż dotyczy narodu. "Wróć do mnie…" to rzecz równie ważna i przejmująca, jednak o zupełnie innym temperamencie, węższym, wyraźnie jednostkowym i prywatnym. Nigdzie nie została podana informacja, że album ma charakter autobiograficzny, jednak biorąc pod uwagę przedstawienie się protagonisty-narratora: Mam na imię B., choć każdy mówi mi Sz. oraz jego wizualne podobieństwo do scenarzysty, Bartosza Sztybora, możemy śmiało domniemywać, że autor dzieli się z czytelnikami własnymi życiowymi doświadczeniami. A nie są one lekkie. Bohater komiksu ma wyraźne problemy z nadużywaniem używek (nie zawsze legalnych). Narracja skupia się ich destrukcyjnym wpływie. Mamy wygląd w narkotyczne i alkoholowe wizje B., obserwujemy z bardzo bliska, jak wszystko powoli się rozmywa, ulatuje, staje złudne. Bohater ma trudności z rozróżnieniem rzeczywistości od rojeń, co prawda, raz za razem podejmuje próbę ratowania tego, co się da. Jednak na naszych oczach rozpierdala sobie życie i niszczy relacje z bliską (najbliższą) kobietą, bo przecież tylko na niej mu zależy.
Stefaniec w mistrzowski sposób oddał przygody bohatera. Za sprawą talentu artysty czytelnik może wejść zwichrowaną psychikę B., wniknąć w oniryczną rzeczywistość, którą nawiedzają odrażające demony w przebraniu klauna. Miejscami miałem wrażenie, że jestem za głęboko, że tylko chwila, a sam wpadnę do bezdennej przepaści. Stefaniec nie przestaje mnie zaskakiwać, moc jaka bije z plansz jest ogromna. Szafowanie technikami malarskimi (są i kolaże), kolorystyka, dynamika, kadrowanie, perspektywa – dosłownie: cała warstwa graficzna przyprawia o zawrót głowy. Dwojaki. Po pierwsze z podziwu dla warsztat, po wtóre poprzez fizyczne oddziaływanie. Uprzedzam lojalnie, lektura Wróć do mnie… nie jest miłą przygodą, choć ostatecznie wymowa całości pozostawia nas z nadzieję, że miłość ocala.
W "Powrocie…" spotykamy dobrze znanych i lubianych bohaterów. Tych pozytywnych, którym kibicujemy i darzymy, wzrastającą ze strony na stronę, sympatią. I tych mniej pozytywnych, którym życzymy, aby im się noga powinęła. Dodatkowo leśny zwierzyniec zostaje wzbogacony o nowe postaci: całą rodzinę bobrów, salamandrę plamistą, biedronki i nietoperze. W roli czarnego charakteru został obsadzony człowiek, którego głupota kolejny raz zagraża życiu zwierząt.
W bieżącym tomie ograniczono nawiązania i cytaty z klasycznych pozycji fantasy czy science-fiction. Wyjątkiem jest zatopienie Dobrzyka, grającego przez chwilę rolę Hana Solo, w lokalnym karbonicie, czyli błocie. Należy podkreślić, że z każdym kolejnym komiksem fabularne pomysły Samojlika są coraz bardziej zaskakujące, który konstruuje akcję z taką lekkością i znawstwem, że Powrót rzęsorka po prostu się połyka, a nie czyta. Należy docenić i chwalić, że scenarzyście chce się wymyślać kolejne narracyjne rozwiązania, a nie używać już ogranych i sprawdzonych chwytów. Powrót rzęsorka miał być ostatnim komiksem autorskiego cyklu Tomka Samojlika o życiu małych (i nie tylko) ssaków w Puszczy Białowieskiej. Na szczęście dla wiernych fanów, do których się zaliczam, autor zapowiedział, że możemy liczyć na czwartą część, która będzie nosiła tytuł "Zima ryjówek".
Autorski komiks Bereniki Kołomyckiej to rzecz piękna. Ze względu na malarską stylistykę i niewielką ilość słów album skierowany jest głównie do najmłodszych. Jednak uniwersalność i prostotę opowieści muszą docenić także dojrzali czytelnicy, którzy szukają Autorka obsadziła w głównej roli żyjącego pod jabłonką na skraju lasu Malutkiego Liska. Jest mu dobrze, jest szczęśliwy, bo jest sam. Jednak pewnego letniego dnia, gdy na polanie pojawia się Wielki Dzik. A to wszystko się zmienia. Cały świat malucha staje na głowie, bo od teraz nie jest sam i będzie musiał nauczyć się żyć we dwoje. Opowieść wymyślona przez Kołomycką jest baśniowa i zarazem wszechstronna. Piękna w swej prostocie, ale także przejmująca, bo dotyczy spraw podstawowych: przyjaźni, samotności, działania razem i podjęcia wspólnej podróży przez życie.
Podoba mi się konstrukcja komiksu. Całość została podzielona na cztery rozdziały, które odpowiadają następującym po sobie porom roku (od lata po wiosnę). Prosty zabieg, który trafnie został przełożony na emocje bohaterów: własne i względem siebie. Czytelnik może skupić się na tym, jak rozwija się więź między Liskiem a Dzikiem. Autorka postawiła na antropomorfizm i minimalizm, ale dzięki temu pozytywne przesłanie może mocniej wybrzmieć. Zaproponowane zakończenie jest otwarte, dzięki czemu dalszy ciąg przygód przyjaciół czytelnik musi sam dopowiedzieć.
Po przeczytaniu pozycji Szcześniaka trzeba mieć dużo samozaparcia i wiary w siebie, aby dalej robić komiksy i pisać o nich. Narrator, tożsamy z autorem, sam ma wyraźne problemy z wiarą w sens swego twórczego działania. W końcu Dominik jest i scenarzystą, i rysownikiem, i redaktorem, i recenzentem. Na szczęście u swego boku ma mądrą żonę, która zachęca do działania, skutecznie pomaga autorowi osiągnąć właściwą perspektywę. "Robaczki" to przede wszystkim rzecz o dźwiganiu brzemienia (chwilami nielekkiego) odpowiedzialności związanego z bycia rodzicem, to szczera opowieść o relacjach rodzinnych, głównie na linii ojciec-syn. Scenariusz komiksu wyrósł niejako samoistnie, wiąże się z internetowym projektem "Hej, Misiek!" zrealizowanym przez Szcześniaka w ramach stypendium Prezydenta Miasta Lublin. Polegał on na relacjonowaniu bliskiego bycia z synem.
Dominik Szcześniak (alias Bruce Wayne) w stroju Batmana otwiera autorski album ostrą przemową, która skierowana jest czytelnika. Oratorskie wystąpienia Batmana otwierają każdy z trzech rozdziałów. Wydawać by się mogło, że to nie najlepszy pomysł, aby do komiksu obyczajowego wstawić polemiczne wtręty o krajowym środowisku komiksowym. Jednak znaczenie, wartość i spójność narracji osiągnięta zostaje przez fakt, że jest to produkcja dobitnie autobiograficzna, w której autor-narrator-bohater dzieli się z czytelnikiem prawie wszystkimi swoimi rolami społecznymi: męża, ojca, przyjaciela, kolegi, scenarzysty, rysownika i krytyka. "Robaczki" potraktować możemy jako poruszający dokument, w którym znany scenarzysta postanowił porysować, aby opowiedzieć o tym jak łączy rolę ojca z potrzebą bycia twórcą.
Za scenariusz komiksu odpowiada Bartosz Sztybor, doświadczony autor, który ma na swoim koncie kilka publikacji dla dorosłych. Proszę zwrócić uwagę, że w bieżącym zestawieniu pojawiają się dwie inne pozycje, do których napisał on skrypt. Natomiast dla rysownika ¬ Tomasza Kaczkowskiego ‒ jest to komiksowy debiut, choć nie ilustracyjny, bo ma na swoim koncie oprawę graficzną do książki Mat i świat. W komiksie warstwa graficzna wypada nadzwyczaj dobrze. Rzecz opowiada o Kornelu, który na co dzień jest zwykłym antykwariuszem, ale nocą zakłada kostium superbohatera i broni swego Miasta przed złoczyńcami. Schemat narracyjny jest znany i ograny przez popkulturę. Jednak autorzy dołożyli wielu starań, aby opowieść była zajmująca i niesztampowa. I taka właśnie jest!
Historia nakreślona przez scenarzystę wciąga i bawi. Sztybor świetnie szafuje bohaterskimi kliszami, dorosły czytelnik rozpozna kultowe sceny. Drapak to trochę taki polski Batman w wersji dla najmłodszych. Chociaż ze względu na dużą dawkę humoru i ironicznego dystansu komiks może być atrakcyjny także dla dorosłego czytelnika. Pierwsze zadanie Drapaka wiąże się z walką z wielkim robotem, a później tajemniczym czarnym charakterem, który terroryzuje mieszkańców Naszego Miasta za pomocą muzyki. Standardowo: musi ukrywać swoją prawdziwą tożsamość przed przyjaciółmi i dziewczyną, na której mu zależy. Nie będę ukrywał, że ze wszystkich pokonkursowych albumów ten podobał mi się najbardziej. Ponieważ jest udaną próbą zaszczepienia na polski grunt opowieści superhero, która nie sprowadza się do prężenia mięśni, bo główny bohater musi głównie prężyć mózg. A dodatkowo jeszcze bawi.
Album "Vreckless Vrestlers" to zwieńczenie trwającego niespełna dwa lata autorskiego projektu Łukasza Kowalczyka. Fabuła komiksu jest trywialna, bo jest jedynie pretekstem dla absurdalnych zabaw autora. Rzecz dzieje się w przyszłości w latach 3067 i 3068, gdzie w mieście Excelsior na arenie występują pochodzący z różnych wymiarów i linii czasowych profesjonalni wrestlerzy. Na kolejnych planszach widzimy zapaśników, którzy nie robią nic innego, jak tylko bezlitośnie okładają się po mordach, gryzą, wyrywają kończyny. Groteskowy pomysł Kowalczuka został zrealizowany z zadziwiającą dbałością o to, aby oddać klimat Profesjonalnej Międzywymiarowej Ligi Wrestlignu: kasa, tajemniczy The Manager, stroje zawodników, szalejąca publiczność.
"Vreckless Vrestlers" to przemoc i rozrywka w formie czystej, która ma szokować, ale także bawić. Makabryczne igrzyska gore, podczas których czytelnik od pierwszej do ostatniej planszy nie ma chwili wytchnienia, bo wciąż coś się dzieje, kolejni zawodnicy stawiają się na ringu. Autor w żaden sposób nie sili się na artyzm, poprzez swą produkcję kpi sobie z mądrych komiksów. Jego produkcja to graficzne "Kung Fury", bezkompromisowy underground, kicz i szlam.
Można (i należy) się głęboko zastanawiać nad tym, czy rzeczywistymi bohaterami "Kwintesencji" są dwa mole książkowe, które pożerają maszynopis doskonałej i wybitnej formalnie powieści Eryka Olimpa. Epokowe dzieło nigdy nie ujrzy światła dziennego, pierwszymi i ostatnimi czytelnikami na wieki pozostaną Kołatek i Pustoszek. Pochłaniając (tj. czytając i pożerając) kolejne strony maszynopisu dwaj towarzysze rozmawiają ze sobą, dzieląc się wrażeniami z lektury, anegdotami oraz popisując swoją erudycją i znajomością trudnych wyrazów. Czytelnik komiksu ma jedyną w swoim rodzaju okazję poznać fabułę powieści niejako z drugiej ręki, poprzez uważne śledzenie wypowiedzi bohaterów. Nie żeby ich opowieści były jakoś specjalnie mądre i trafne. Scenarzysta poprzez figurę gadających moli naigrywa się z domorosłych krytyków, którzy wiedzą lepiej od autora.
Nie o fabułę chodzi w "Kwintesencji", a o nadrzędny koncept. Postmodernistyczną zabawę ideą książki jako przedmiotu z jednej strony użytkowego, a z drugiej artystycznego. Najnowsze dzieło Janusza i Gawronkiewicza jest przedmiotem pięknym, ale całkowicie zbędnym, ponieważ nie realizuje żadnego celu utylitarnego. To nawet nie rozrywka, jak jest choćby w wypadku "Vreckless Vrestlers", to raczej autorska batalia przeciw bezmyślnym czytelnikom – molom książkowym pochłaniającym każdą zadrukowaną stronę bez refleksji własnej. Ci, którzy czytają książki niczym nie różnią się od tych, którzy książek nie czytają. Nie są ani lepsi, ani gorsi. Mądrzejsi – teoretycznie, bo w praktyce bywa różnie. Czytelnie nie jest powodem do dumy, ani tym bardziej przechwałek. Czytający książki nie są ani piękniejsi, ani bardziej atrakcyjni seksualnie: do łóżka można iść z każdym lub każdą (w zależności od orientacji).
W założeniu powyższa lista komiksów miała się obyć bez wznowień i zbiorczych edycji. Jednak dla dwóch pozycji postanowiłem zrobić wyjątek, ponieważ zeszyty wydano w nikłym nakładzie, który szybko się wyczerpał, a dodatkowo dopiero po zebraniu ich pod jedną okładką widać szerszy kontekst dzieła. Pierwsza to rzecz Łukasza Kowalczuka, a teraz czas na drugą. Sztybor i Jaszczu powołali do życia Kapitana Minetę dawno temu, bo gdzieś w okolicach roku 2008. Towarzyszył im aż do grudnia ubiegłego roku, ale kariera tego superbohatera się właśnie skończyła. Na ostatniej stronie "OmniPUSSa" możemy przeczytać: Pewnego dnia Jaszczur powiedział, że już mu się chyba nie chce. Stwierdziliśmy z Łazurem, że w sumie racja. Panowie się wycofują, ale nie tak do końca, w końcu rysownik deklaruje, że chyba już mu się nie chce, więc jest nikła szansa, że kiedyś mu się jeszcze zachce.
Oczywiście w zbiorczym wydaniu przygód Kapitana Minety na pierwszy plan wysuwa się cała ta słynna obsceniczność, niewybredne i perwersyjne żarty. Czyli zmutowane sromy, obwisłe łechtaczki, penisy, cycki i pośladki, seksualne przygody i podboje, analne i onanistyczne doświadczenia. Jednak dopiero w tej edycji widać, że cały ten erotyzm to undergroundowy sztafaż, że dostajemy coś więcej, pewien bonus, który w zeszytach nie był widoczny, gdzieś zanikał, gubił się. Chodzi mi o pewną diagnozę społeczeństwa, widzianą w krzywym zwierciadle, które zwielokrotniało żarty. Czy emerytki z obwisłymi łechtaczkami, to moherowe babcie w akcji? Czy figura burmistrza, który grubo imprezuje, nie jest krytyką lokalnych władz, które interesują się tylko tym, aby dobrze wypaść, a nie działać na rzecz społeczności lokalnej? A pracownicy kupalni, to swoiste korpoludki? Chciałbym zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt "OmniPUSSa". Rzecz jest także niewybredną satyrą na rodzime środowisko komiksowe. Małe, a przyciężkawe bagienko, po spotkaniu z którym kac może być długi i męczący. Autorzy potrafią z siebie i swoich oficjalnych komiksów śmiać. Margines autoironii jest bardzo szeroki, można zazdrościć Sztyborowi, Jaszczowi i Łazurowi dystansu.
Debiut Kusiny i Ambrzykowskiego zaskoczył mnie, pozytywnie zaskoczył. Nie spodziewałem się, aż tak dopracowanego albumu. Scenarzysta zadbał o ciekawy skrypt, a rysownik świetnie wywiązał się ze swojego zadania. Z jednej strony otrzymaliśmy rzecz zabawną i wciągającą, z dobrze poprowadzoną akcją. A z drugiej wizualnie intrygującą, na którą patrzy się z satysfakcją. Zgodnie z tytułem komiksu poznajemy niesłychane losy tytułowego bohatera, który na drugiej planszy tak mówi do swego przyjaciela: Próbowałem spisać moją historię, tak jak radziłeś, ale to chyba nie dla mnie. Dotarłem do momentu opuszczenia domu i nie mogę napisać słowa więcej. W ostatnim kadrze tej planszy widzimy otwarty notatnik, zapisany drobnym maczkiem. A trzecia plansza przenosi nas już na tereny przygraniczne Rosji i Azerbejdżanu – czytamy relację i oglądamy wizualizację wydarzeń. Wspomniana powyżej wypowiedź jest trochę nieścisła, gdyż Ivan opowiada swoje dzieje chronologicznie dalej niż tylko do wspólnego z ojcem wyjazdu z wioski.
Pozytywne zaskoczenie w dużym stopniu jest zasługą rysownika. Dojrzały i przejrzysty styl Michała Ambrzykowskiego bardzo mi się podoba. Dbałość o szczegóły, dokładne przedstawienie budynków, pojazdów (wspaniały parowóz!), brak problemów z anatomią i dynamiką ruchów postaci. Dodatkowo artysta nie ma żadnych problemów z perspektywą. To wszystko zasługuje na pochwałę. Nie mam także zastrzeżeń do kadrowania i układu paneli na planszy. Intrygujący debiut, którzy wróży wiele dobrego na przyszłość.
Właściwie mógłbym ciągnąć listę dalej. Teraz zdaję sobie sprawę, że pominąłem co najmniej trzy pozycje, które powinny się na niej znaleźć:
– Michał Rzecznik (scen.), Leszek Wicherek (rys.), "Kot #1: Żona dyplomaty", Wydawnictwo Widnokrąg.
– Maciej Kur (scen.), Piotr Bednarczyk (rys.), "Lil i Put #2: Chodu!!!", Egmont.
– Krzysztof Gawronkiewicz i inni (scen.), Krzysztof Gawronkiewicz (rys.), "Krzesło w piekle", Kultura Gniewu.
Przy okazji zapraszam do przeczytania i zapoznania się z krótkim podsumowaniem roku 2015 (klik! klik!), listą najlepszych zagranicznych komiksów dla dorosłych minionego roku (klik! klik!) oraz tekstu przedstawiającego komiksy dla dzieci wydane przez Egmont w 2015 roku (klik! klik!).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz