#895 - Kamień przeznaczenia

Ostatnio nastroje w komiksowie do optymistycznych nie należały. Ciągle narzekamy na recesję, czytelnicy skarżą się na wydawców i twórców, twórcy na czytelników i wydawców, a wszyscy sarkają na Empik. Nagle, niemal znikąd, pojawia się Tomasz Kleszcz i zaczyna robić komiksy. Z żelazną konsekwencją, której mogą mu pozazdrościć starsi stażem koledzy. Nie oglądając się na żadne kryzysy, nie próbując zaistnieć w żadnej koterii, po prostu - robi swoje. Nie opowiadając przy tym, że chce „uleczyć” polski rynek zeszytówką w każdym kiosku, szałowymi tazosami czy innymi gruszkami na wierzbie.

Pierwszy tom „Kamienia przeznaczenia” ukazał się w kwietniu, a drugi miał swoją premierę na tegorocznym MFKiG w Łodzi - tempo publikacji, jak na polskie warunki, niesamowite. Fabuła komiksu osnuta jest wokół tytułowego artefaktu, o który walczą starodawne siły stojące za stworzeniem ludzkiej rasy. Tomasz Kleszcz w swoim komiksie miesza wierzenia religijne z dawnej Mezopotamii z teoriami rodem z książek Ericha Von Daenikena. Zresztą polskie produkcje z przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, takie jak „Zagadka Metropolii”, rzeczy publikowane w „Czasie Komiksu” czy właśnie seria Mostowicza, Górnego i Polcha stanowią dobre skojarzenia z kleszczowymi pracami.

Pod względem wizualnym „Kamień przeznaczenia” czerpie z jednej strony z amerykańskiego mainstreamu, a z drugiej – z mangowej estetyki. Nie należy spodziewać się wielkich oczy, ale dynamicznego montażu kadrów i drobiazgowego odwzorowania elementów architektury, pojazdów – jak najbardziej. Kleszcz, jako rysownik, ma świadomość swoich niedostatków i trudno nie przyznać mu racji. W komiksie pod względem warsztatowym kuleje niemal wszystko – anatomia, perspektywa, często siada dynamika, a okładki zamiast zachęcać do kupna odstraszają potencjalnego czytelnika. Niemniej trzeba przyznać, że pomiędzy pierwszym, a drugim albumem da się zauważyć postęp – artysta widzi swoje niedoskonałości i stara się je systematycznie eliminować.

Kleszcz ma również problemy z przekładaniem swoich pomysłów, fabuły na język opowieści obrazkowej. Jest źle z tzw. realizacją zarówno na poziomie kompozycji pojedynczego kadru, a potem strony, jak i struktury całej opowieści. Przedstawiając kolejne sekwencje autor nie przejmuje się zbytnio dawkowaniem napięcia i różnicowanie tempa „dziania się”. W jego sposobie budowania akcji brakuje zamiłowania do szczegółu, a jak wiadomo – talent tkwi właśnie w tych niby nie zauważalnych na pierwszy rzut oka drobiazgach. To one są kamieniem węgielnym wszystkich „dużych” historii. Głównym bohaterom „Kamienia” brakuje charakteru, a wystarczyło dosłownie kilkoma, drobnymi akcentami go nakreślić. Pokazać, jacy są. Pokazać, że Dux to nie tylko kupa mięśni (w drugim tomie coś w tej kwestii drgnęło), Natasza cycki i zgrabna dupa, a Sam kolejna realizacja stereotypu wtajemniczonego mędrca. Równie topornie idzie zawiązywanie intrygi sięgającej samych początków naszej ludzkości.

Jak sądzę Kleszcz chciał zrobić komiks pełen akcji, dynamicznych pościgów, efektownych pojedynków w wersji DIY. Staje w szranki nie tylko z podobnymi pozycjami przygotowywanymi przez duże, profesjonalne wydawnictwa, ale również z konkurencją filmową poniekąd, odwołując się do estetyki kina akcji lat osiemdziesiątych z wypożyczalni kaset VHS. Z racji swoich możliwości filmowcy mają przewagę nad nieruchomym medium komiksiarzy. Trzeba się zatem mocno wysilić, aby sekwencje na przykład pojedynków dorównywały temu, co zostało efektowne zmontowane i doprawione dynamiczną muzyką. Często jest tak, że komiksy z takiego gatunku nadrabiają swoje braki rozwiniętym wątkiem psychologicznym („Zabójca”), czy zdecydowanym postawieniem na realizm („Za Królową i Ojczyznę”). Trudno mi znaleźć podobny akcent w „Kamieniu przeznaczenia”. Kleszcz ma problemy z operowaniem popkulturowymi kliszami, ciężko mu wydobyć z coś świeżego z ogranych do bólu schematów.

I to właśnie jest największy problem tego komiksu– gdyby tylko opowieść o walce z Mardukiem wciągała jak sokowirówka, była ciekawa, byłbym w stanie przymknąć oko na wiele niedociągnięć. Niestety, tak nie jest.

Przed Tomkiem Kleszczem jeszcze długa i ciężka droga. Ale w jego pracach czuć tę pozytywna energię, czuć moc komiksowego funu, która u niektórych twórców już zgasł. Autor „Kamienia przeznaczenia” wciąż jest głodny komiksu. Startuje z niższego poziomu niż choćby Piotr Kowalski, który już w „Gailu” pokazał kawał dobrego warsztatu. Brakuje mu najbardziej tej pewności kreski, pewnego wyczucia i doświadczenia, którego nabywa się po zarysowaniu kilku kontenerów papier. Ale widząc zapał Kleszcza i ogrom pracy, jaką wykonał, jestem spokojny, że dalej będzie czynił postępy.