#201 - Zoo zimą

Jiro Taniguchi wyrobił sobie solidną markę na polskim rynku swoimi pracami i dał się poznać, jako wszechstronny artysta komiksowy. Ilustrator wzruszającej opowieści europejskiego klasyka, Moebiusa („Ikar”), autor pełnych dynamiki kadrów w samurajskiej „Księdze Wiatru” czy nawiązujący do prozy Jacka Londona portrecista zmagań człowieka z przyrodą („Wędrowiec z Tundry”). Jakie oblicze Taniguchiego zobaczymy na kartach jego najnowszego utworu?

„Zoo zimą” to prowadzona w bardzo spokojnym rytmie, kameralna opowieść o wchodzeniu w dorosłość. W dość osobliwych okolicznościach Hamaguchi, główny bohater mangi, trafia do Tokio, gdzie udaje mu się zdobyć etat asystenta mangaki. W pracowni mistrz Kondo powoli odkrywa swoją smykałkę do opowieści obrazkowych. Młody, zaledwie dziewiętnastoletni chłopak z prowincji pozna również blaski i cienie życia artystycznej bohemy w japońskiej stolicy, pierwsze kobiety i smak sake. Taka historia nie mogła obejść się bez epizodu romantycznego (wszak to ten wiek!), który pojawia się w komiksie. W „Zoo zimą” da się dostrzec pewne podobieństwa i analogie między jego autorem, a głównym bohaterem. Taniguchi, podobnie jak i Hamaguchi (czy tylko na moje ucho te nazwiska brzmią podobnie?), zajmuje się rysowaniem mang, pochodzi z prefektury Tottori i jest mniej więcej w podobnym wieku. Nie sądzę również, aby motyw rysowania zwierząt pojawił się przypadkowo. „Zoo zimą” z pewnością komiksem autobiograficznym nie jest, ale jego twórca wyraźnie daję nam do zrozumienie, że pracując nad nim odwoływał się do własnych doświadczeń.

Fabuła ma nieco amorficzną formę. Historia zaczyna się przypadkowo, od feralnej wizyty Hamaguchiego w zoo zimową porą, brakuje jej wyraźnego rozwinięcia, a puenta wydaje mi się niewyraźna. Nie stanowi to jednak żadnego zarzutu wobec komiksu – rytm historii bije w takt kolejnych miesięcy wypełnionych ciężką harówką w pracowni, przetykaną nielicznymi chwilami oddechu i zbliża kompozycję do rzeczywistego, codziennego życia. Dramaturgia pojawia się dopiero pod koniec, przy okazji zakończenia i moim zdaniem za bardzo trącając tanim sentymentalizmem, odstaje od reszty utworu.

Hanami zawsze było wdzięcznym obiektem krytyki, jeśli chodzi o warstwę edytorską swoich komiksów, zarówno tej celnej, jak na przykład Jarka Obważanka, jak i całkowicie chybionej. „Zoo zimą” pod tym względem prezentuje się poprawnie, Radosław Bolałek i jego współpracownicy sukcesywnie eliminują kolejne niedociągnięcia, choć do poziomu prezentowanego przez Mroję i Kulturę Gniewu jeszcze daleko. Do jakości druku nie można mieć najmniejszych zastrzeżeń, tłumaczenie prezentuje przyzwoity poziom, językowe kiksy występują, ale należą do rzadkości. Nieciekawej okładki czepiał się nie będę.

Czytając „Zoo zimą” nie mogłem odpędzić się do natrętnych porównań z „Blankets”. Bo właściwie komiksy Jiro Taniguchiego i Craiga Thompsona traktują o tym samym temacie. Przekraczaniu niewyraźnej granicy dzielącej pacholęctwo od wczesnej dorosłości, tej wielkiej, pierwszej miłości i odkrywaniu swojej artystycznej wrażliwości. Nawet wątek rodzinny się pojawia. Jednak w przeciwieństwie do emocjonalnie rozedrganych, pełnych uniesień, bardzo ekstrawertycznych i jawnie autobiograficznych „Kołderek”, „Zoo zimą” jest zupełnie inne. Wyciszone, stonowane, skromne, proste, a przez to intrygujące. Dla mnie sposób, w jaki Taniguchi opowiada o przeżywaniu, doświadczaniu, odkrywaniu własnej uczuciowości jest fascynującym doświadczeniem dlatego, bo jest kompletnie inne i odległe od mojej kultury.